Welkom in Veenhuizen: Een Duik in de Geschiedenis

Welkom in Veenhuizen, ooit de zesde kolonie van de Koloniën van Weldadigheid, gesticht in 1823. Tegenwoordig is dit bijzondere dorp in Drenthe trots UNESCO Werelderfgoed.

Een Armoedige Start

Direct na de Franse tijd kampte Nederland met enorme armoede. De werkloosheid in Amsterdam liep zelfs op tot 50%. Generaal Johannes van den Bosch had een groots idee: de armen de woeste gronden van Drenthe laten ontginnen. In eerste instantie op vrijwillige basis, maar door gebrek aan animo voor een verhuizing naar Drenthe, later gedwongen. Zo ontstond Veenhuizen.

Van Weldoen naar Werkgesticht

Na 1859, toen de Maatschappij van Weldadigheid bijna failliet was, nam het Ministerie van Binnenlandse Zaken de Veenhuizer gestichten over. Vanaf dat moment werd Veenhuizen een ware kolonie van Den Haag. Vanaf 1875 nam het Ministerie van Justitie het stokje over. Veenhuizen transformeerde tot een Rijkswerkinrichting en uiteindelijk, vanaf 1936, steeds meer tot hét beruchte gevangenisdorp van Drenthe.

Veenhuizen: Een Werelderfgoed met Karakter

Na 1985 werd Veenhuizen een 'gewoon' dorp binnen de toenmalige gemeente Norg, staatkundig weer vallend onder de Provincie Drenthe. Een 'gewoon' dorp? Zeker niet! Met meer dan 100 monumenten heeft Veenhuizen een hogere monumentdichtheid dan Amsterdam. Het onderhoud hiervan zou elke Drentse gemeente te boven gaan. Mede daarom was het een strategische zet om de hoogste monumentenstatus te verkrijgen: UNESCO Werelderfgoed. Na een intensief proces zijn de Koloniën van Weldadigheid sinds juli 2021 het eerste Werelderfgoed in Drenthe en pas het twaalfde in heel Nederland.

Ontdek Veenhuizen met een echte Erfgoed Gids (nooit saai)

Wil je alles weten over onze bijzondere, soms grimmige geschiedenis? Over opgroeien tussen gedetineerden, spectaculaire ontsnappingen, of hoe andere dorpen in Drenthe ons 'koloniekakkers' noemden? En wie waren de mensen die gedeporteerd werden naar ons zogenaamde 'Pauperparadijs'?
Wandel mee met onze gidsen! Ze vertellen je alle fascinerende verhalen. We organiseren regelmatig prachtige wandelingen (meestal op zondag), en groepen kunnen ons altijd boeken, eventueel in combinatie met een bezoek aan het Gevangenismuseum of Brouwerij Maallust.
Klaar om de geschiedenis van Veenhuizen te ervaren?

Neem contact met ons op om een rondleiding te boeken!




 

Wie we zijn

Welkom in Veenhuizen. Berucht gevangenisdorp, gevangenismuseum en zogenaamd Pauperparadijs, Kolonie van Weldadigheid en nu natuurlijk UNESCO werelderfgoed sinds 2021.

Artikelen ter inspiratie

Ons nodig?

Schakel ons in.

Neem contact met ons op.

Evenementen

Onze expertise

Wat wil je weten?

Een rondleiding duurt vaak ongeveer 2 uur en je legt dan tussen de 3 en 4 kilometer af door Veenhuizen. Wel het gedeelte met de meeste unieke gebouwen zoals bijvoorbeeld de kerken, de ambachtscomplexen, een orgineel gesticht uit 1824 en ons voormalige hospitaal.

wandelingen als onderdeel van een arrangement kunnen verkort worden maar dan zie je uiteraard ook iets minder. Wel dragen we je nog steeds onze volledige, grimmige geschiedenis over.

Fietstochten vanuit Norg, Assen of Appelscha duren zo'n 2,5 tot 3 uren

Onze gidsen lopen of fietsen altijd. Weer of geen weer. Afspraak is afspraak tenslotte en daar houden we van in ons gevangenisdorp van ORDE en TUCHT.
Het past ook echt in ons immateriële erfgoed. De opleiding tot GeWa of LBB-er was ook niet van dat half-zachte. Mijn opleiding was bijvoorbeeld heel heel koud en toch waren we altijd buiten. De opleidng van Albert was juist weel heel erg warm maar wat wil je wanneer je opleiding verzorgt wordt door oud-militairen aan oud militairen?

Ook de landlopers, wezen, kolonisten, verpleegden en op het laatst gedetineerden bleven nooit binnen om te wachten op iets beter weer.
Het hoort dus bij de ultieme Veenhuizen beleving zullen we maar zeggen.

Dat weet ik niet altijd zeker want de ene rolstoel(gebruiker) is de andere niet maar er zijn al enkele rolstoelgebruikers meegeweest. De twee zwakke schakel in de route zijn een halfverhard pad van aangestampte aarde en in de hersft een stukje laan waar agrariers soms met zware machines de oogst uit de grond worstelen en het weggetje op onze route niet altijd even netjes achterlaten.  (Het blijft Drenthe he?) Maar zelfs dat lukte maar is niet altijd even prettig natuurlijk.

Dus ja, met dat voorbehoud is de wandeling geschikt voor rolstoelers. 

Nee!

InVeenhuizen.nl is een zelfstandige organisatie, onafhankelijk van publieke instellingen zoals gemeente Noordenveld, Koloniën van Weldadigheid en dus ook Gevangenismuseum Veenhuizen, of Nationaal Gevangenismuseum zoals het officieel heet.
Dat heeft na en voordelen, zoals dat we verplicht zijn het hogere BTW tarief af te dragen (we zien dat als contributie om lid te mogen zijn van het fijnste land ter wereld en doen dat dus ook graag.) We kunnen niet werken met vrijwilligers en we ontvangen geen subsidies.

Voordeel:

we kunnen je op meer tijdstippen en vanaf meer plaatsen het bijzondere verhaal van Veenhuizen vertellen. We werken dus ook samen met het Gevangenismuseum maar ook met Maallust, Kaaslust, Piepers en Paupers, Zalencentrum Het Verenigingsgebouw ,Hotel - Restaurant Bitter en Zoet en Bed and Breakfast Klein Soestdijk, Oud Bergveen en Lammertshoeve

Erfgoedgids Peter met levert maatwerk voor een groep
 

Peter Bos

Peter Bos

Gids en voormalig Veenhuizer jeugd

Peter is sinds 1976 Veenhuizer omdat zijn vader toen aan de slag mocht als bewaarder in gevangenis Esserheem. Wonende in het laatste huisje van Veenhuizen werd hij, net als alle kinderen die nogal ver van school woonden in dat zo uitgestrekte dorp, toen nog met de boevenbus naar school gebracht.
Opgroeien in de "k'lonie" was zeker voor de jaren '70 jeugd geweldig, veel vrijheid, veel leegstaande gebouwen en uitgestrekte bossen en, nog interessanter, geen politie.
Toen kon Peter al veel gebouwen van binnen en van buiten goed bekijken.
Later, toen hij zelf bij de Dienst Vervoer en Ondersteuning werkte, heeft hij de resterende gebouwen, de gevangenissen, ook nog kunnen bekijken van binnen en van buiten. Inclusief de beruchte Roode Pannen.

Na veel andere omzwervingen richt hij net voor het uitbreken van de corona pandemie in 2021 InVeenhuizen op om gasten te kunnen rondleiden door het dorp van zijn jeugd.
 

info@inveenhuizen.nl

0592388516

Peter is één van de beste gidsen die ik ooit heb meegemaakt. Hij koppelt bijna oneindige...

Bart van Oerle

Haarlem 15-11-2022

"Bijzonder leuke en indrukwekkende ervaring"

Wij hebben afgelopen week genoten

van de uitgebreide rondleiding door Peter. Dat hij als kind...

Wendy

Castricum 12-07-2024

"Een bijzondere ervaring"

Gids Peter koppelt gedegen kennis van de opmerkelijke geschiedenis van de Kolonie met zijn eigen...

Pieter Verbeek

Amsterdam 22-07-2024

"Helemaal leuk! "

Wij zijn samen met Peter door Veenhuizen gewandeld en wat kan hij veel vertellen! Peter,...

Bas & Wiebke

Soest 30-07-2024

"Aanrader"

Peter heeft ons vandaag, op de Open Monumentendag, uitgebreid rondgeleid in Veenhuizen en hij...

Clara

Bussum 14-09-2024

"Geweldige verhalenverteller in een schilderachtigge omgeving"

Nooit gedacht dat er zoveel interessants, schokkends en ontroerends over de Kolonie zelf en de...

Peter Paul de Waal & Berlinde Tilman

Meppel 22-09-2024